Misschien moet u eerst even “Number Crunching” hieronder lezen voordat u verder leest.
Naar aanleiding van de vorige post werd ik benaderd vanuit het Brabant en Drenthe. De vervoersauthoriteiten wezen mij op hoe problematisch de interpretatie van SEO is van het CBS begrotingsitem “vervoer” (BLFV) als exploitatiesubsidie. Dank. Ik leg het u uit.
Veel vervoersautoriteiten in Nederland zijn opbrengstverantwoordelijk. Op die manier neemt de overheid het risico voor tegenvallende of meevallende kaartverkoop. Als een reiziger een kaartje betaalt (of beter in- en uitcheckt), houdt de overheid dat geld zelf. Hun vervoerder betalen ze met een grote klap geld, de lump sum, die alle kosten en de eventuele winst van de vervoerder dekt. Op de begroting staat aan de kosten kant die hele lump sum moet dekken. Deze neemt het CBS waarschijnlijk op in BLFV. We weten dat niet zeker omdat ze het CBS er niet zo open over is. Op de begroting van de overheid staat, aan de inkomstenkant, dan ook een bedrag voor inkomsten gegenereerd door het vervoer; wat reizigers hebben betaalt. Het lijkt er op dat het CBS die niet opneemt (van de kosten aftrekt) in de BLFV. Subsidie is natuurlijk alleen de bijdrage van de overheid minus wat de reiziger betaalt. Dat vindt SEO zelf ook.
Maar laten we kritisch zijn te aanzien van onze eigen aannames. Laten we naar de wel beschikbare cijfers kijken. In 2007 in Noord-Brabant is de BLFV bijna verdubbelt. En dat klopt, voor 2007 betaalde Brabant de vervoerder alleen exploitatiesubsidie (ongeveer half de totale kosten van de vervoerder). Alleen de exploitatiesubsidie stond op de begroting. De vervoerder had een tweede inkomstenbron uit de kaartverkoop aan de reizigers. In 2007 kiest de provincie verantwoordelijk te worden voor opbrengsten. Na een moeizame aanbesteding ging de provincie minder subsidie in het openbaar vervoer steken en nam zelf het risico voor de kaartverkoop. Met een kostendekkingsgraad van ongeveer 50 procent is dat een verdubbeling van de kosten in lump sum te betalen aan de vervoerder. Op de begroting kwam die lump sum te staan, bijna twee keer zoveel als daarvoor. Maar op de begroting kwamen natuurlijk ook de inkomsten te staan. Die neemt SEO (waarschijnlijk) net als het CBS niet mee. Dit zelfde geldt in toenemende mate ook voor andere vervoersautoriteiten, ze hebben de neiging gehad om zelf vaker opbrengstenverantwoordelijk te worden.
Conclusie: SEO definieert (met het CBS) wat reizigers zelf betalen aan openbaar vervoer door de jaren steeds meer als exploitatiesubsidie. Hoewel hun aanpak toont dat ze dat eigenlijk niet willen.
Edit 1: ik werd er fijntjes op gewezen dat dit natuurlijk ook geldt voor mijn tabelletje hieronder. Subsidie van Groningen en Drenthe ligt rond de 55 miljoen. De door mij genoemde 110 miljoen is inclusief reizigersopbrengsten.
Edit 2: Verschillende provincies kozen er voor opbrengstenverantwoordelijk te zijn. De grote stadsregio’s zijn dat niet. Dat betekent dat de door SEO gebruikte getal voor kosten openbaar vervoer voor de provincies te hoog is en dat ze dat ook hebben geprojecteerd op de stadsregio’s.
